Anal fissür bir diğer adı ile makat çatlağı, kalın bağırsağın bittiği ve cilt ile birleştiği bölgede gelişen, cilt ve mukoza zarının zarar görmesi veya yırtılmasıdır. Anorektal bir durum olarak tanımlanan anal fissür genellikle dışkılama sırasında zorlanma veya ağrı hissi ile karakterizedir. Şiddetli kabızlık veya makat bölgesinde yaralanma nedeniyle gelişen bu durum ilerlemesi halinde müdahale edilmesi gereken bir tıbbi duruma dönüşür. Kişilerin gösterdiği semptomların şiddeti ve makat çatlağı gelişim nedenine göre farklı tedavi seçeneklerine başvurulabilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Belirtileri Nelerdir?
Anal fissür belirtileri arasında en yaygın karşılaşılan semptom hastaların dışkılama sırasında şiddetli bir ağrı veya acı hissetmesidir. Kişiler dışkılama sırasında makat bölgesinden cam parçaları çıkıyormuş gibi hissedebilir. Tuvaletin tamamlanması ardından ise kişiler makat bölgesinde ağrı hissetmeye devam edebilir.
Makat çatlağının bir diğer belirtisi ise tuvalet ardından kullanılan tuvalet kağıdında kan ile karşılaşılmasıdır.
Anal fissür problemi ile karşı karşıya olan kişiler tuvalete çıkmaktan çekinebilir. Yeniden ağrı hissetme korkusu ile kişiler dışkılamayı erteleyebilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedenleri Nelerdir?
Anal fissür genellikle makat bölgesinde gelişen travma veya yaralanma sonucu açığa çıkar. Travma açığa çıkması nedenleri arasında ise aşağıdaki başlıklar yer alabilir.
- Şiddetli kabızlık
- Sık sık ishal
- İrritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar barsak hastalığı gibi bağırsak problemleri
- Travmatik cinsel aktiviteler
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Tanısı Nasıl Konulur?
Anal fissür tanısı genellikle genel cerrah tarafından gerçekleştirilen klinik muayene sırasında konulabilir. Doktor tarafından gerçekleştirilecek olan muayenede hastanın semptomlarına yönelik çeşitli sorular üzerinde durulur. Alınan anamnez formu ile hasta hakkında detaylı bilgiye sahip olunur.
Fiziksel muayenede anüs bölgesi incelenir. Hekim manuel yöntemle rektal inceleme yapar. Anal fissür genellikle anüs çevresinde görünen bir çatlaktır. Çatlak bölgesi incelenirken bölgede iltihap gelişimi, kanama veya doku hasarı olup olmadığı tespit edilebilir. Bazı durumlarda anüskop ile ayrıntılı inceleme yapılabilir. Anüskop ile farklı bir anorektal problem olup olmadığı incelenir. Daha kapsamlı taramaya ihtiyaç duyulması halinde ise kolonoskopi incelemesi gerekebilir.
Bazı durumlarda enfeksiyon gelişimi olup olmadığını anlamak üzere kan testlerine de ihtiyaç duyulabilir. Yapılan tüm tetkikler ve incelemeler ile anal fissür teşhisi konulabilir ve altında yatan ana neden tespit edilebilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Anal fissür tedavisi, semptomların şiddetine ve gelişmesinde rol alan ana nedene göre değişiklik gösterir. Makat çatlağının ilk evrelerinde olunması halinde; diyet değişiklikleri, sıcak su banyoları ve topikal kremler ile semptomların şiddetinin azaltılması hedeflenir. Lifli bir diyet uygulanarak dışkı yapısının yumuşak olması ve tuvalete çıkarken ekstra bir zorlanmanın oluşması önlenebilir. Ağrıların şiddetli olması halinde hekim ağrı kesici ilaçlar reçete edebilir.
Bazı vakalarda botoks enjeksiyonlarına başvurulabilir. Botoks ile anal sfinkter kaslarının gevşemesi ve bölgenin iyileşmesi desteklenebilir.
Diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramaması veya makat çatlağının ciddi seviyelerde olması halinde cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyulabilir. Yapılacak olan anal fissür ameliyatı ile fissürün alınması ve onarılması sağlanır.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Anal fissür (makat çatlağı) ameliyatı, kronikleşmiş veya tedaviye dirençli çatlakların tedavi edilmesi gerektiğinde başvurulan bir yöntemdir. Ameliyat ile fissürün iyileşmesi hedeflenir ve hastanın ağrı gibi semptomlarının azalması sağlanır. Anal fissür ameliyatı genellikle lokal anestezi veya hasta sedasyon etkisindeyken yapılır. Özel durumlarda genel anesteziye de ihtiyaç duyulabilir.
Ameliyata başlamadan önce anal fissür bölgesi dikkatlice incelenir. Böylece fissürün uzunluğu, derinliği ve çevredeki dokuların durumu belirlenebilir ve ameliyat sürecinde dikkat edilmesi gereken bölgeler tespit edilebilir. Ardından fissür onarımına geçilir. İnternal sfinkterotomi veya lateral internal sfinkterotomi işlemleri uygulanır. İnternal sfinkterotomi ile sfinkter kasının kasılması azaltılır. Böylece fissürün iyileşmesi teşvik edilir. Lateral internal sfinkerotomiyle ise fissür bölgesindeki kaslar tamamen kesilir. İşlemler ardından ameliyat bölgesi dikiş ile kapatılır. Dikiş sırasında genellikle kendiliğinden eriyen dikişler kullanılır.
Hangi Hastalar Anal Fissür (Makat Çatlağı) Ameliyatı Olmalıdır?
Doktor tarafından yapılan değerlendirmeler ardından hasta için ideal olan tedavi yöntemi belirlenir. Makat çatlağının kronikleşmesi, iyileşmemesi veya hastanın diğer tedavi yöntemlerine direnç göstermesi halinde tedavi yöntemi olarak ameliyata başvurulur. Fissürün derin ve geniş olması komplikasyon riski taşıdığından bu tür durumlarda da cerrahi müdahaleye yönelim sağlanır.
Anal fissürler apse gibi komplikasyonlara yol açabilir. Gelişen komplikasyonların ciddileşmesi halinde de ameliyat yöntemi tercih edilebilir. Gerçekleştirilecek olan cerrahi müdahaleler ile fissür çatlağının tamamı ile iyileşmesi ve tekrarlamaması hedeflenir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Ne Kadar Sürede İyileşir?
Anal fissür iyileşme süresi kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Tedavi alınmasıyla birlikte uygun diyet programı ile beslenerek dışkı yapısının yumuşak kalmasına özen gösterilmelidir. Aksi takdirde çatlak bölgesi yeniden zorlanabilir ve iyileşme süreci uzayabilir. Ameliyat olan kişiler ise birkaç hafta veya birkaç ay arasında tamamen iyileşme gösterebilir. Ameliyat sonrasındaki süreçte hijyen kurallarına ve beslenmeye ekstra özen gösterilmelidir.
